Knowledge : ระเบียบวินัย VS ความคิดสร้างสรรค์

ในปัจจุบันนี้มีแนวคิดใหม่ๆเกี่ยวกับแนวทางการเลี้ยงดูบุตรเกิดขึ้นมากมาย บ้างก็กล่าวถึงการปล่อยให้เด็กมีอิสระมากที่สุดเพื่อให้เด็กมีจินตนาการและความคิดสร้างสรรค์ ซึ่งอาจทำให้เกิดการละเลยในการสร้างระเบียบและวินัยให้กับเด็ก บ้างก็เข้มงวดอยู่ในกรอบห้ามออกนอกกรอบที่ขีดไว้  ในการอบรมสั่งสอนนั้นผู้ใหญ่ต้องเข้าใจความสมดุลโดยไม่ควรเอียงไปข้างใดข้างหนึ่ง ทำอย่างไรจะเข้าใจความสมดุลในสองอย่างนี้ ก่อนอื่นให้เรามาทำความเข้าใจถึงความสำคัญของทั้งสองอย่างนี้กันก่อน

ความสำคัญของการมีระเบียบวินัย

                การสร้างวินัยเป็นการวางรากฐานชีวิต เปรียบเหมือนการตอกเสาเข็มเพื่อจะสร้างบ้าน คงไม่มีใครสร้างบ้านหรือสร้างตึกโดยการสร้างตัวตึกหรือตัวบ้านก่อน ตึกจะใหญ่โตมากเท่าไรยิ่งต้องตอกเสาเข็มลงลึกมากเท่านั้น การวางรากฐานระเบียบวินัยในช่วง 6 ขวบปีแรกของชีวิตจะส่งผลต่อช่วงชีวิตที่เหลือทั้งหมด ทั้งลักษณะชีวิต ลักษณะนิสัย และลักษณะการดำเนินชีวิต เช่นสร้างวินัยเรื่องความสะอาด เด็กก็จะโตขึ้นมีลักษณะนิสัยรักความสะอาด

ความสำคัญของการมีความคิดสร้างสรรค์

                ความคิดสร้างสรรค์เป็นสิ่งที่ทำให้โลกเรามีความเจริญมากขึ้นเรื่อยๆ  ไม่เช่นนั้นตอนนี้เราก็คงยังอาศัยอยู่ในถ้ำ ก่อกองไฟทำอาหาร และใช้ใบไม้แทนเสื้อผ้า หากขาดความคิดสร้างสรรค์โลกนี้ก็คงเหมือนกับโทรทัศน์จอขาวดำที่มีแต่สีขาวและสีดำ ไม่มีสีสันสดใสสวยงาม ไม่มีการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ เคยเป็นอย่างไรก็เป็นอยู่อย่างนั้นตลอดไป

จะเป็นอย่างไรถ้าขาดอย่างใดอย่างหนึ่ง

                เด็กที่ถูกสอนให้มีระเบียบวินัยแต่ไม่ได้รับการส่งเสริมให้มีความคิดสร้างสรรค์มักจะเป็นเด็กขาดความร่าเริงและไม่มีชีวิตชีวา เมื่อโตขึ้นก็จะเป็นผู้ใหญ่ที่มีระเบียบวินัยแต่ขาดความยืดหยุ่นในชีวิต บางคนก็จะไม่ชอบการเปลี่ยนแปลงชอบที่จะอยู่อย่างไรก็อยู่อย่างนั้น ส่วนเด็กที่ไม่ได้รับการอบรมให้อยู่ในระเบียบวินัยแต่ได้รับการส่งเสริมให้มีความคิดสร้างสรรค์มักจะเป็นเด็กที่ไม่เชื่อฟังและเอาแต่ใจตัวเอง เมื่อโตขึ้นเป็นผู้ใหญ่จะเป็นคนที่สร้างสรรค์งานใหม่ๆ ได้ดี มีความสามารถ แต่มักจะรักอิสระและไม่ชอบอยู่ในกรอบ

จะทำอย่างไรถ้าวินัยสร้างโดยการตีกรอบในขณะที่ความคิดสร้างสรรค์ส่งเสริมโดยการให้อิสระ

                คำตอบคือ ใช้หลักการ การให้มีอิสระภายใต้กรอบที่ถูกต้อง สอนให้รู้จักกรอบก่อน แล้วให้เขามีอิสระภายใต้กรอบนั้น เด็กจะไม่รู้จักกรอบที่ถูกต้องถ้าผู้ใหญ่ไม่บอกเขา อันที่จริงแล้วเด็กอยากที่จะเรียนรู้กรอบที่ถูกต้อง หรือพูดอีกอย่างคือเด็กต้องการที่จะเรียนรู้จักกฎของสังคมเพื่อจะอยู่ในสังคมได้ เด็กจะรู้สึกเคว้งคว้าง ไม่ปลอดภัยเมื่อเขาไม่มีกรอบในการดำเนินชีวิต เหมือนกับเด็กกำพร้าที่ไม่มีผู้ใหญ่คอยสั่งสอน เขาจะรู้สึกไม่มั่นคงจึงอาจถูกชักพาไปในทางที่ผิดได้ง่าย เด็กจะขาดกรอบไม่ได้และในขณะเดียวกันก็ขาดอิสระไม่ได้เช่นกัน

“อบรมสั่งสอน” และ “ส่งเสริม”

ระเบียบวินัยไม่ได้เกิดขึ้นเองเป็นสิ่งที่ต้องสร้างให้เกิดในเด็ก การคิดว่าเดี๋ยวโตขึ้นเขาก็รู้เองนั้นเป็นความคิดที่ไม่ถูกต้อง ดังนั้นเราจึงมักจะใช้คำว่า “อบรมสั่งสอน” เมื่อพูดถึงระเบียบวินัย

ส่วนความคิดสร้างสรรค์ ใช้การส่งเสริมในทางที่ถูกต้อง เด็กทุกคนมีจินตนาการขึ้นอยู่กับว่าได้รับการส่งเสริมหรือไม่ เพราะถ้าไม่ส่งเสริมไม่เพียงแต่ไม่เกิดแต่จะค่อยๆ หายไปเมื่อเด็กโตขึ้น สิ่งที่เหมือนกันและสำคัญมากที่ผู้ใหญ่ควรตระหนักอย่างยิ่งของทั้งสองอย่างนี้คือ ต้องสร้างและส่งเสริมตั้งแต่เด็กยังเล็ก ไม่เช่นนั้นจะยากมากขึ้นเรื่อยๆ ตามอายุเด็ก

หลักที่ใช้เพื่อให้เกิดความสมดุล

                หลักการที่ผู้ใหญ่ควรรู้และยึดเป็นแนวความคิด คือ “การส่งเสริมเมื่อเด็กมีพฤติกรรมมอยากสำรวจอยากเรียนรู้สิ่งใหม่ ห้ามปรามและสั่งสอนเมื่อเด็กมีพฤติกรรมอยากทำตามใจตนเองโดยไม่มีเหตุผล”

                จากที่กล่าวมาข้างต้นเป็นการทำความเข้าใจ ฉบับหน้าเราจะมาดูเรื่องของวิธีการและอุปสรรคในการสร้างและส่งเสริมเด็กของเรา รวมทั้งสิ่งที่ผู้ใหญ่มักจะทำผิดพลาดโดยความเข้าใจที่ผิดหรือไม่ได้ตั้งใจด้วยกัน